تحلیل روانشناختی درباره عملکرد مغز، خودتخریبی و رفتارهای ناسازگار
چرا گاهی درست وقتی می‌دانیم چه چیزی برای‌مان خوب است، برعکس آن را انجام می‌دهیم؟
چرا برخی عادت‌های ناسالم، حتی وقتی از اثرات منفی‌شان آگاهیم، همچنان تکرار می‌شوند؟
و چرا احساس می‌کنیم مغزمان گاهی علیه خودمان عمل می‌کند؟
در اپیزودی از پادکست «Speaking of Psychology»، دکتر لیزا فلدمن برت، عصب‌شناس و روان‌شناس برجسته، درباره این پدیده صحبت می‌کند. او توضیح می‌دهد که مغز ما برخلاف تصور عمومی، صرفاً برای “فکر کردن” یا “عقلانی بودن” طراحی نشده است؛ بلکه کار اصلی‌اش «پیش‌بینی» است.
به گفته دکتر برت، مغز دائماً تلاش می‌کند شرایط آینده را پیش‌بینی کرده و بر اساس تجربیات گذشته، پاسخ‌هایی سریع و کارآمد تولید کند. این یعنی بخش زیادی از تصمیم‌گیری‌های ما نه از منطق، بلکه از الگوهای تثبیت‌شده در حافظه نشأت می‌گیرد.
برای همین، حتی وقتی می‌دانیم سیگار برای‌مان ضرر دارد، مغز ممکن است به‌خاطر آرامشی که قبلاً از آن دریافت کرده، به تکرار آن فرمان دهد. یا حتی وقتی قصد داریم رابطه‌ای ناسالم را ترک کنیم، مغزمان ممکن است به‌دلیل آشنایی با الگوی آن، ادامه‌اش را امن‌تر بداند.
دکتر برت می‌گوید:
«مغز به‌دنبال بقاست، نه خوشبختی. بقا یعنی حفظ الگوهای شناخته‌شده—even اگر دردناک باشند.»
اما آیا می‌توان این چرخه را شکست؟ بله، اما نه فقط با اراده. بلکه با آگاهی، تمرین و بازآموزی مغز.
او پیشنهاد می‌دهد که با ایجاد تجربیات جدید، مواجهه با موقعیت‌های متفاوت و استفاده از تکنیک‌های ذهن‌آگاهی (مانند تمرین توجه، سکوت، تأمل)، می‌توان مغز را به تدریج بازآموزی کرد و پیش‌بینی‌هایش را تغییر داد.
در پایان اپیزود، دکتر برت یادآوری می‌کند:
«تغییر مغز، تغییر رفتار نیست؛ تغییر تجربیات است. مغز، با تجربه‌های تازه بازنویسی می‌شود.»
اگر احساس می‌کنی مغزت گاهی علیه خودت کار می‌کند، شاید وقت آن رسیده الگوهای ذهنی‌ات را بازنویسی کنی. مشاوران ما می‌توانند در این مسیر همراهت باشند.
دیدگاه خود را بنویسید.